Hiện nay trên thị trường, rất nhiều sản phẩm nấm men tiêu hoá trong đó phải kể đến nấm men Saccharomyces (tên đầy đủ Saccharomyces cerevisiae). Đây là loại nấm men được trộn vào thức ăn cho tôm, cá… Thành phần Sacchoro- myces có trong Saccharomyces giúp thuỷ sản nuôi phòng các bệnh về đường ruột.
Vậy nấm men Saccharomyces là gì? Chúng có tác dụng gì trong nuôi tôm cá?
1. Các chủng men Saccharomyces
Saccharomyces cerevisiae là loại vi sinh vật đơn bào thuộc nhóm nấm, với ít nhất 80 loài cùng chi, 600 loài cùng họ và hơn 10.000 chủng khác nhau.
Dưới đây là một số đặc điểm của các chủng men Saccharomyces cerevisiae khác nhau:
Chủng men Saccharomyces cerevisiae được sử dụng chuyên biệt trong quá trình lên men rượu (tên thương mại: Saccharine base, Starch base) cần đảm bảo hiệu quả sản sinh cồn tối ưu (độ cồn sau lên men đạt trên 70 độ). Chủng này phải hạn chế tối đa lượng khí CO (carbon dioxide) sinh ra và hoạt động hiệu quả trong khoảng pH từ 4.0 đến 5.5.
Chủng nấm men Saccharomyces cerevisiae được sử dụng trong sản xuất bánh mì (thường gặp dưới tên thương mại: Instant dry yeast, Active dry yeast) có khả năng sinh khí CO (carbon dioxide) mạnh mẽ và nhanh chóng trong quá trình lên men và nhào bột. Nhờ đó, bột nở nhanh, nở nhiều và tăng cường hàm lượng gluten, giúp bánh mì có kết cấu mềm mại và ngon miệng hơn. Nhiệt độ lý tưởng cho hoạt động của chủng men này là từ 20°C đến 37°C, với pH phù hợp trong khoảng 4.5 – 5.5. Tuy nhiên, nó không thể tồn tại trong môi trường pH 2.5 hoặc có muối mật trong dạ dày và không có khả năng kết dính vi khuẩn như E. Coli hay Salmonella để điều trị tiêu chảy.
Chủng men Saccharomyces cerevisiae được sử dụng trong thức ăn chăn nuôi (Aqua dry yeast) phải đáp ứng một số yêu cầu như sau:
Hấp thụ khí oxy trong dạ dày
Thúc đẩy sự phát triển của vi khuẩn có lợi và ức chế vi khuẩn gây hại, giúp ngăn ngừa tình trạng no hơi (điều này không có ở các chủng men dùng làm bánh mì).
Chủng men này sản sinh enzyme, có khả năng chịu đựng pH thấp (pH dạ dày từ 2 – 2.5) và sống sót cùng với khả năng chống chịu muối mật (tính năng này cũng không có ở chủng men bánh mì).
Khả năng chịu được các loại kháng sinh (tính năng này không có ở chủng men Saccharomyces cerevisiae chuyên dùng làm men bánh mì), đồng thời có thể kết dính các vi khuẩn có hại như E. Coli, Salmonella, gây tiêu chảy cho vật nuôi, giúp đào thải chúng qua phân. Đặc biệt, men này có tác dụng đặc trị hiệu quả bệnh tiêu chảy và có khả năng sản sinh enzyme.
Chịu được môi trường axit mạnh (pH từ 2 – 2.5) và có khả năng tồn tại trong điều kiện khắc nghiệt của dạ dày, một tính năng mà chủng men Saccharomyces cerevisiae dùng trong làm bánh mì không có.
Sản phẩm giúp kết dính các vi khuẩn gây hại như E. Coli, Salmonella – nguyên nhân gây tiêu chảy ở vật nuôi – và hỗ trợ đào thải chúng qua phân. Đây là phương pháp đặc trị tiêu chảy hiệu quả, vượt trội so với các chủng men Saccharomyces cerevisiae chỉ được sử dụng trong sản xuất bánh mì.
2. Vì sao chủng men Saccharomyces cerevisiae có giá trị cao?
Quy trình sản xuất men Saccharomyces cerevisiae chuyên dùng làm thức ăn chăn nuôi phức tạp hơn so với quy trình sản xuất men Saccharomyces cerevisiae cho bánh mì. Thời gian để hoàn thành quy trình sản xuất men Saccharomyces cerevisiae cho thức ăn chăn nuôi lâu hơn nhiều so với men bánh mì, do cần thực hiện các bước như chọn lọc giống, phân lập, cấy giống kháng pH, kháng muối mật, chịu được thuốc kháng sinh, và đặc trị bệnh tiêu chảy.
Dựa vào yêu cầu cụ thể của từng sản phẩm, nhà sản xuất sẽ tiến hành thuần hóa, phân lập và lựa chọn các chủng men Saccharomyces cerevisiae thích hợp cho từng loại sản phẩm khác nhau.
Nếu ta sử dụng chủng men Saccharomyces cerevisiae được phát triển chuyên biệt cho bánh mì để làm thức ăn cho gia súc, thì chủng men này sẽ không thể tồn tại trong dạ dày do môi trường pH thấp và sẽ không phát huy được tác dụng gì, ngoại trừ việc cung cấp dinh dưỡng cho động vật.
Vẫn có một số cơ sở sản xuất thức ăn chăn nuôi hiện nay trộn men bánh mì vào sản phẩm là bởi giá men bánh mì thường rẻ hơn so với các chủng men Saccharomyces cerevisiae chuyên dụng cho thức ăn chăn nuôi.
Chủng men Saccharomyces cerevisiae, thường được sử dụng trong ngành thực phẩm và làm bánh, cũng được áp dụng trong thức ăn chăn nuôi. Điều này có thể dẫn đến sự nhầm lẫn khi kiểm nghiệm các vi sinh vật trong sản phẩm, vì cả hai loại men đều mang tên Saccharomyces cerevisiae.
Hiện nay, nhiều chủ trang trại chăn nuôi, trại tôm và người chăn nuôi vẫn chưa nắm rõ thông tin đầy đủ về chủng men này, gây ảnh hưởng đến hiệu quả chăn nuôi.
3. Đánh giá hiệu quả của chủng men
Để xác định xem bạn đã sử dụng đúng chủng men Saccharomyces cerevisiae chuyên dụng cho thức ăn chăn nuôi hay chưa, cần chú ý đến một số dấu hiệu cụ thể.
Nếu men Saccharomyces cerevisiae được sử dụng đúng cách, vật nuôi sẽ nhanh chóng cải thiện tình trạng tiêu chảy và có thể ngừng triệu chứng ngay trong ngày tiếp theo.
Khi sử dụng đúng loại men Saccharomyces cerevisiae (được chuyên biệt cho thức ăn chăn nuôi), vật nuôi sẽ hoàn toàn tránh được tình trạng tiêu chảy cũng như các bệnh lý về đường tiêu hóa trong suốt chu kỳ nuôi.
Việc giảm lượng thức ăn tiêu hao trong chu kỳ nuôi không chỉ giúp giảm chi phí sản xuất (do hạn chế thức ăn thừa thải ra theo phân và giảm tỷ lệ phân sống tối đa), mà còn rút ngắn chu kỳ nuôi nhờ vào việc vật nuôi hấp thụ triệt để dinh dưỡng từ thức ăn. Đối với việc nuôi tôm, điều này đồng nghĩa với việc đường ruột được mở rộng, phân không còn bị đứt khúc, và tôm không mắc phải các bệnh tiêu hóa trong suốt chu kỳ nuôi.
(Theo báo Người nuôi tôm)
